Je kunt als pastor de weg kwijtraken, door een vlucht in van alles behalve God. Dr. A. van Brummelen wijst daarop als hij pastors twee bedreigingen voorhoudt in hun pastorale houding. Eerder deelden we het eerste gevaar, dat van het dragen van een masker. In deze aflevering een tweede gevaar, dat van de vlucht in iets anders behalve God. Dr. A. van Brummelen schreef erover in de Waarheidsvriend, in 1994. 

Vlucht

Het tweede gevaar, dat ons kan bedreigen, is een vlucht uit het priesterschap. Wij vallen ten prooi aan de verleidingen van de wereld. De zielzorg wordt seculier. Men vergeet het doel van de zielzorg, het Koninkrijk Gods bij het lijden van de mensen te brengen. Er ontstaat een pedagogisch-therapeutisch gegoochel. De predikant wordt een vrijblijvende adviseur of een dilettant-psychiater. Er komt een nederlaag ten opzichte van de zonde, die wij toch eigenlijk moesten bestrijden. 

Natuurlijk staan wij allen dikwijls verlegen ten opzichte van zielen, met wie wij omgaan. Wij worden overweldigd in de problemen, die op ons afkomen. Wanneer wij met mensen omgaan, geschieden er tevens talloze gebeurtenissen van zielkundige aard. Er worden tal van fijne draden gesponnen. ledere zielzorger moet dat weten en er rekening mee houden, dat de zakelijkste gespreksvoering noch de strengste binding aan kerkelijke vormen de diepte van de menselijke ontmoeting kan doorgronden. Voordat wij kunnen helpen God te doen ontmoeten, moeten wij hem zelf ontmoeten. Er is daarbij geen waarborg voor mogelijke misgrepen. Het kan ieder gebeuren op een muur van misverstand te stuiten. Wij verstaan elkaar niet.

Persoon

Maar het kan ook omgekeerd geschieden. Er kan binding ontstaan, een persoonlijke overdracht. Dan binden wij ons aan onze persoon in plaats van aan onze boodschap. Zielzorg gaat dan op een gevaarlijke weg. Er ontstaat sympathie in plaats van onderwerping aan het Woord. Maar het vreemde is, ja, arrogantie, om dat eenvoudigweg te verbieden. Echte zielzorg gaat niet in sympathie onder, Christus blijft de Meester over allen die Hij ontmoet. Zielzorg gaat het spoor bijster, wanneer het kruis uit het gezicht verdwijnt.

Gevoelens

Intussen, er bestaat geen middel om de menselijke werkelijkheid te verdoezelen. Er bestaat in de Schrift telkens weer een tekening van menselijke gevoelens. Dat zien wij bij personen als Maria, Martha en Johannes. Het gaat bovenal om Christus, dat is waar. Maar het menselijke wordt niet uitgeschakeld. De grens wordt niet opgeheven, al is de grens soms zeer smal. Wanneer wij iemand op de levensweg kunnen winnen, zal er natuurlijk vertrouwen ontstaan. Dat is niet te vermijden. Er ontstaat dan vaak een vertrouwensrelatie aan de persoon van de zielzorger, die de eigenlijke zielzorg vertroebelen kan. Wij moeten in zulke situaties God om raad vragen hoe van geval tot geval te handelen. Soms moeten wij met alle moed voor God op de weg doorgaan.

Geheel zonder persoonlijke binding kunnen wij niet terechtkomen. Een ieder maakt dat wel eens mee. Wij geloven, dat niemand er ooit helemaal vrij van komt. Anders zien wij niet in, wat voor een onmetelijke diepte een mens kan geraken. Dat moeten wij ook ervaren, hoe mis wij als mens kunnen gaan. Wij blikken soms in rioolputten en chaotische relaties. Beter daarin wel eens te verdwalen, dan nooit de moeite genomen te hebben naar mensen met problemen te willen luisteren. Paulus zelf was een zielzorger bij de gratie Gods. Maar hoe teer, hoe fijngevoelig weet hij zijn woorden te kiezen, ja, met welk een tact oefent hij de omgang. Toch krijgen wij niet de indruk, dat menselijke sympathie of familie-interesse overheersend zijn. De liefde in Christus houdt doorvloeiing in toom. Hoe weet Paulus in liefde en menselijkheid met de weggelopen slaaf Onesimus om te gaan. Trouwens, het Evangelie gebiedt niet het menselijk gevoel te doden, maar het te heiligen. Ziedaar, de twee valkuilen van de zielzorg: verstarring en vervaging. Alleen in een gedurige geloofsgemeenschap met Christus worden wij voor beide uitersten bewaard.