De één is meer een ochtendmens, de ander meer een avondmens. Ik hoorde eens van een collega-student dat hij op een dag besloot om een ochtendmens te worden en voortaan in de stille ochtenduren te studeren. Goed besluit. Waar besteed jij de gouden uren van je dag aan? 

Onvergelijkbaar

Toegegeven, niet iedereen kan beslissen hoe men de eerste uren van de dag doorbrengt. Als de kleine huilt, moet je eruit. Als je baas je om zes uur ’s morgens verwacht op de zaak, blijft er weinig van je vroege ochtenduren over. Maar voor een deel van ons geldt dat we vroeg in de morgen gouden momenten laten liggen. Letterlijk, door niet uit bed te komen. 

Toegegeven, ik houd ook van uitslapen. Maar de wekker is onverbiddelijk. En anders mijn zoontje van elf maanden wel, die zich stipt vroeg meldt. Hoewel ik me dat eerder niet voor kon stellen, weet ik inmiddels uit ervaring dat de vroege ochtenduren goud zijn als het gaat om verstilling en productie. Wat er verder die dag nog gebeurt, die uren kan niemand je meer afnemen. 

Benedictijns

Het belang van een goed begin in de ochtend wordt onderstreept door Wil Derkse, die studie maakte van de Benedictijnse spiritualiteit. ‘De startenergie van de dag raakt als snel versnipperd en verspreid, en bovendien wijst psychologisch onderzoek uit dat je geest datgene wat je het eerst doet als het belangrijkste ervaart, en bij wat volgt al wat minder alert is.’ Derkse pleit daarom voor een aanpak in lijn met de regel van Benedictus: ‘Start de werkdag onmiddellijk met datgene op je lijstje wat de meeste aandacht, concentratie en energie vergt, en hou die aandacht en concentratie een flinke tijd vol. En bewaar post, antwoorden en telefoontjes voor het einde van de dag (behalve natuurlijk als er iets urgents om een snelle respons vraagt).’ (Derkse, Pag. 119)

Ochtendwerk

De 19^de eeuwse dorpsdominee William Hamilton Burns (1779-1859) schreef op een willekeurige septemberdag in zijn dagboek: ‘Opgestaan om zes uur. Las drie mooie hymns van Cowper, Psalm 76, Kolossenzen 2. Ging samen met E. in gebed. In goede geest en gezondheid. Las een deel van Deuteronomium 14 in het Hebreeuws. Familiegebed; ontbijt. Werkte in de tuin, las uit het Griekse Testament van Erasmus, maakte aantekeningen over Deuteronomium 14 als voorbereiding voor zondag.’ Voor het ontbijt deed hij belangrijke dingen. Persoonlijke stille tijd, evenals vertaalwerk dat bijzondere aandacht behoeft. Daarna lag de dag nog open, waarbij de nodige prikkels van buiten de aandacht af zouden leiden. 

Wie de ochtendrust goed benut, voorkomt dat activiteiten die om toewijding vragen niet versmoren te midden van allerhande activiteit. Wat voor werk we ook doen, belangrijke dingen eerst.

Leestips: 

• Burns I., (2019), The pastor of Kylsith, Edinburgh: The Banner of Truth Trust.
• Derkse W. (2003), Een levensregel voor beginners – Benedictijnse spiritualiteit voor het dagelijks leven, Amsterdam: Lannoo.