De tijd dat we met volgepakte kerkgebouwen samen luisterden naar de preek, lijkt lang geleden. Sinds de eerste christengemeenten wordt de gestalte van de kerk zichtbaar door groepen die samenkomen. In kleine of grote aantallen. Waarom maakt dit indruk?
Verschillen
Een kerkelijke gemeente is een wonderlijke mix van personen die elkaar onder normale omstandigheden niet uit zouden kiezen. Dat raakt mij altijd bij de viering van het Heilig Avondmaal. Schouder aan schouder zit dan de schoonmaakster naast de professor, een ondernemer naast een arbeidsongeschikte, een oude vrouw naast een jongeman. In alle verscheidenheid is er één overeenkomst. Uit Adam genomen, in Christus ingeplant. Op het oog is er onderscheid, in Christus is er eenheid.
Hoewel de onzichtbare kerk schuilgaat in de zichtbare kerk, vormt de gemeente als geheel een getuigenis naar buiten. Voor een buitenstaander is niet te onderscheiden wie werkelijk gelooft, of wie slechts uit gewoonte komt. Ook onderling kunnen we elkaars hart niet peilen als gemeenteleden. Alleen God peilt die diepte. De Heere plaatst Zijn gemeente als een stad op een berg. Gemeenteleden als lichtdragers te midden van de omgeving. Er gaat wat vanuit.
Samenkomen
In de Handelingen van de apostelen zien we dat overal waar het evangelie wordt verkondigd, gemeenten ontstaan. Samenkomsten, waar mensen uit alle lagen van de samenleving zich buigen onder het Woord. Daar ging wat vanuit in de heidense of Joodse plaatsen waarin dit plaatsvond. Zo ook vandaag. Massale kerkgang maakt indruk. Des te meer wanneer iemand van buiten en dienst bezoekt.
Dr. Martyn Lloyd-Jones (1899-1981) zegt daarover: ‘De aanwezigheid van een groep mensen alleen al is op zichzelf een deel van de prediking en heeft onmiddellijk invloed op iedereen die de dienst bijwoont. Volgens mij gaat hier veel meer geestelijke kracht vanuit dan van een louter intellectueel betoog. Niet alleen dat. Wanneer iemand zich in de kerk bij een groep mensen voegt, begint het enigszins door te dringen dat zij het volk van God zijn en dat zij de moderne vertegenwoordigers zijn van iets dat de eeuwen door in elk tijdperk en in elke generatie bekend is geweest. Dat op zichzelf maakt een grote indruk op die persoon. Het is voor hem niet een nieuwe theorie, of een nieuwe leer, of en nieuwe opvatting. Hier bezoekt en betreedt hij iets met lange geschiedenis en traditie.’
Onvervangbaar
Volgens de Londense stadsdominee dr. Martyn Lloyd-Jones is de indruk die kerkgang maakt op buitenstaanders niet vervangbaar door andere vormen: ‘Hij die denkt dit alles door lezen te kunnen bereiken, of door alleen naar de televisie te kijken, mist het mystieke in het leven van de kerk. Wat is dat? Het is dat wat onze Heere bedoelde toen Hij zei: “Waar twee of drie in Mijn Naam vergaderd zijn, daar ben ik in het midden.” Het is niet alleen maar een bijeenkomst van mensen; Christus is aanwezig. Dat is het grote geheim van de kerk. Wanneer mensen samenkomen om God te aanbidden en naar de prediking van het Evangelie te luisteren schept dit alleen al een bijzondere sfeer.’
Hij vertelt daarbij hoe een vrouw die gegrepen was door het spiritisme bij een bezoek aan een kerkdienst merkte dat daar een zuivere macht was, onvergelijkbaar met wat zij ervoer bij de andere bijeenkomsten die zij bezocht. Lloyd-Jones: ‘Dit is dat mystieke element. Het is de tegenwoordigheid van de Geest in het hart van Gods kinderen. Gods kinderen en een buitenstaander worden dit gewaar.’
Leestip: Predikers en prediking, dr. Martyn Lloyd-Jones (De Banier, 1971)
