Als je strategisch denkt, ben je de rest altijd een paar stappen in denken vooruit. Je doordenkt de gevolgen van beslissingen en op basis van die scenario’s maak je afwegingen en een besluit. Zo ook Nebukadnezar, waar het ging om de vorming van jonge mensen.

Overwinning

Dat Nebukadnezar een forse overwinning heeft geboekt, wil hij duidelijk laten merken. Dat blijkt in Daniël niet alleen in het afvoeren van edelen en prinsen, maar ook van de tempelschatten. Een afgodsbeeld kwam hij niet tegen in de tempel in Jeruzalem, maar goud en zilverwerk was er genoeg. Het wordt geplaatst in de tempel van zijn god, zodat duidelijk is dat zijn godenrijk sterker zou is dan de God van Israël. Hij heeft geen oog voor wat Daniël naderhand wel ziet: ‘En de Heere gaf Jojakim, den koning van Juda, in zijn hand, en een deel der vaten van het huis Gods.’ (Dan. 1: 2). De Heere regeert, hoewel vaak onder de schijn van het tegendeel. Zo ook hier. 

Wie de jeugd heeft

Onder deze weggevoerde bannelingen bevinden zich jonge prinsen en jongens van hoge komaf. Deze worden eruit geselecteerd. Jongens van veertien of vijftien jaar oud. Wij zouden zeggen tieners. Jongens die nog niet volwassen zijn, maar binnen enkele jaren wel een volwaardige plaats in de samenleving innemen. Hen pikt Nebukadnezar eruit. Want wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. 

De realiteit dat de Heere regeert, maar dat zijn tegenstander de duivel tevens op allerlei manieren probeert zijn invloed te vergroten, moet ons voor ogen staan. We leven niet in een neutrale wereld. Er is een geestelijke strijd gaande. Altijd en overal. ‘Een geestelijk conflict vormt het hart van alles wat er gebeurt, hoe groot, of hoe klein.’ (Ferguson). Hier zien we hoe een heidense koning jongens die het teken van Gods verbond dragen, op school neemt in Babel. Hij laat ze niet alleen leven in de cultuur, hij wil ze ermee doordrenken. Zij dienen te assimileren, onderdeel te worden. 

Tactiek

Als Nebukadnezar deze tactiek toen en daar toepaste op de jongens in Babel, zou de duivel dan onderweg van strategie veranderd zijn? Hij hoeft jongens en meiden die onder ons het teken van Gods verbond dragen niet weg te laten voeren naar Babel. Wij zijn thuis bereikbaar voor alles wat Babel biedt. 

Het besef dat we leven in een geestelijke werkelijkheid, dient ons de ogen te openen voor geestelijke invloeden. Enerzijds spreken we dan over het belang van catechese, goed onderwijs en het belang van huisgodsdienst. Anderzijds dienen we dan echter ook eerlijk te zijn over de invloed die uitgaat van dat waar wij ons mee voeden. De duivel weet toch als geen ander hoe je mensen moet beïnvloeden, bezighouden en vervormen? 

Babylonisch denken

Dát is wat Nebukadnezar op het oog had. Als ik deze jongens Babylonisch kan leren denken, dan gaan ze ook Babylonisch leven, denken en verlangen. Dan heb ik op termijn geen werk meer aan ze. Sterker nog, ze zullen trouwe burgers en vertegenwoordigers worden van mijn rijk. Hun invloed kan ik dan aanwenden ten behoeve van de stabiliteit van mijn rijk. 

Om dat gevoel van een nieuw begin met een nieuwe identiteit te versterken, geeft Nebukadnezar de jongens nieuwe namen. De oude namen waren gericht op God: 

Daniël: God is mijn rechter. 

Hananja: Jahweh is genadig geweest. 

Misaël: Wie is wat God is? 

Azaria: Jahweh heeft geholpen. 

De nieuwe namen richten zich op Babels’ goden. Bel, Marduk en anderen.

Op het oog lijken de jongens als kneedbaar materiaal te liggen in de handen van Nebukadnezar. In werkelijkheid regeert echter de Heere. Zijn hand gaat schuil achter de dingen, ook daar waar het voor ons gevoel uit de hand loopt.