Waar de Heere spreekt daar komt beweging. Dat bleek in Ninevé. Zo op het eerste gezicht gebeurt hier iets vreemds. Een onbekende profeet, van een onbekende God, van een onbeduidend volk vele dagen reizen verderop, kondigt een oordeel aan. En men luistert. 

Contrast

Jona’s oordeelsprediking maakt indruk in Ninevé. Duizenden tonen berouw. De stad lijkt in lockdown te gaan, alles richt zich op boete. Wat een contrast met de situatie in Jeremia 36: 9-31: Johojakim liet de oproep tot oordeel en vasten onberoerd. Dit in tegenstelling tot zijn collega in Ninevé. Deze toont berouw ten opzichte van de God van een profeet van een vazalstaat. Men wordt wakker uit het leven dat men leidde en komt tot bezinning. Dat was een enorme verandering. Het kwaad van deze stad riep immers naar omhoog. 

Massale gedragsverandering

Assyrië had te maken met forse tegenslagen in die dagen. In Assyrische teksten zijn vier situaties bekend waarin men handelde zoals na de preek van Jona gebeurde: 1) invasie vanuit een vijandelijk land 2) een zoneclips 3) een hongersnood die samenging met een epidemie 4) een vloed.

Blijkbaar was het niet ongewoon in die dagen, om in tijden van tegenspoed en de ervaring van oordeel, over te gaan tot reiniging en berouw. In dit geval was het een beweging die zowel van onderaf als van bovenaf kwam. Het vasten dat werd uitgeroepen had de steun van het volk, de koning en de edelen. Nadrukkelijk wordt in Jona 3: 7 genoemd dat ook ‘de groten’ betrokken waren op dit besluit. Heel de samenleving was ervan doordrongen, men moest door de knieën. Men boog zich. In dit geval niet voor één van de vele goden, maar voor God almachtig. 

Verootmoediging

Als over veertig dagen de stad werkelijk wordt omgekeerd, dan telt nog maar één ding. Het gebed om behoud wordt geboren. De koning legt zijn heerlijkheid af. Men vast en zit in zak en as. Zelfs de dieren ervaren de gevolgen van deze periode van verootmoediging. Heel de bevolking gaat door de knieën. 

Oordeel opgeschort

‘Wie weet’, klinkt het in Ninevé. ‘Wie weet, God mocht zich wenden en berouw hebben; en Hij mocht Zich wenden van de hittigheid van Zijn toorn, dat wij niet vergingen.’ Brandende toorn of woede, staat er letterlijk. Als een mens woedend is, dan wijk je. Maar als de God van hemel en aarde in toorn ontbrandt, wie zou niet huiveren? Ninevé bekeert zich. Een confronterende spiegel!

‘En God zag hun werken, dat zij zich bekeerden van hun boze weg en het berouwde God over het kwaad dat Hij gesproken had hun te zullen, en Hij deed het niet.’ God doet in Ninevé wat Hij ook in Joel 2: 14 laat zien. Hij ontfermt zich in reactie op verootmoediging. 

Het berouwde Hem. Hier is sprake van mensvormig spreken, zodat wij het begrijpen kunnen. Vergelijkbaar met Ex. 32: 14, Jer. 18: 6-8 en Amos 7: 3. Deze reactie leert ons dat wie Hem aanroept in de nood, Zijn  ontferming oneindig zal ervaren. Er was er Eén bij Wie het oordeel niet werd opgeschort. Zijn eigen Zoon. Hij droeg de straf alleen, volkomen en tot het einde. Het is volbracht.