Je kunt vriendschap over velen verdelen, of met enkelen werkelijk diep contact onderhouden. Luther koos voor het laatste, als het ging om boeken. Liever enkele boeken werkelijk kennen, dan lezen zonder te verstaan.

Boekenlast

‘Volgens mij ben ik geen bibliofiel, maar mijn vrouw ziet dat anders.’ Aldus Huib de Vries in zijn column Bevrijd van de boekenlast (RD, 5-2-2021). Hij kiest ervoor om alleen boeken te bewaren die werkelijk waarde hebben. Verwerft hij een nieuwe schat, dan moet een ander boek het veld ruimen. Zo houd je volgens De Vries alleen over wat werkelijk waarde heeft. Voor hem zijn dat bijvoorbeeld geschriften van Calvijn en Luther. 

Lezen

Luther klaagde over de veelheid aan boeken. Volgens hem was dit een oneindige zee. Als het ging om de uitleg van de Bijbel vond hij dit problematisch. ‘Zo wordt de Bijbel door een overvloed aan commentaren en begraven en de tekst volledig verwaarloosd.’ Veel lezen kan dus het zicht ontnemen van wat er werkelijk toe doet. 

De Reformator gaf de mensen met wie hij tafelgesprekken voerde leesadvies. Allereerst vond hij het van belang dat mensen de Bijbel met eigen ogen lazen en niet door de bril van uitleggers. Daarnaast was Luther van mening dat je beter enkele boeken goed, dan veel boeken oppervlakkig kon lezen. 

Diep lezen

In zijn Tafelgesprekken adviseerde Luther om goede auteurs voortdurend te lezen. ‘Maar een goede schrijver zou men zich – door steeds opnieuw te lezen – zo vertrouwd moeten maken, dat men bijna in zijn vlees en bloed veranderd zou worden. Want lezen van veel verschillende zaken brengt meer verwarring, dan dat men echt iets daaruit leert. Want als iemand overal thuis is, dan bereikt hij daarmee alleen dat hij nergens écht thuis is. En wij hebben in deze samenleving niet iedere dag alle vrienden om ons heen nodig, maar slechts een paar daarvoor geselecteerde. Op dezelfde manier moet men zich ook aan de beste boeken, en wel aan weinig en uitgekozen boeken houden.’

Enkele boeken

Luther zou het waarschijnlijk eens zijn met ds. C. Stelwagen, die van mening was dat er te weinig ‘fundamentele’ boeken worden gelezen. Hij zei in een interview (RD, 19-1-2018) dat slechts enkele boeken er écht toe doen: ‘Lees de Redelijke Godsdienst van Brakel, de Galatenbrief van Luther, de Institutie van Calvijn en nog iets van Kohlbrugge. Verder moet je niet te veel lezen. Veel stichtelijke boekjes komen op hetzelfde neer. Lees fundamentele boeken, waar je over na moet denken, waar je in jezelf wat over kunt blijven murmelen, waar je je handen bij kunt vouwen, waarbij je ook weleens moet vragen: „Heere, wat bedoelt U?’

Keuzes maken

Conclusie? Lees niet alles wat los en vast zit, maar lees en herlees een aantal boeken die werkelijk verschil maken. De klassiekers uit de gereformeerde traditie. Totdat je ze werkelijk verinnerlijkt hebt. Wie bijvoorbeeld Augustinus, Luther, Calvijn, Flavel, Brooks en Kohlbrugge leest, leert staan op de schouders van reuzen. 

Bron: Tafelgesprekken, Maarten Luther (Luther Heritage Foundation, 2019)