‘Wat is het dankbaarste schepsel? ‘De hond’ antwoordde Kohlbrugge in zijn uitleg van de catechismus. Dit antwoord zag je misschien niet aankomen. De Heidelbergse Catechismus vormt een schat die al eeuwen wordt doorgegeven en uitgelegd. Ben jij er ook zo blij mee, of ga je pas rechtop zitten als er iets onverwachts langskomt bij de uitleg. Zoals een hond? 

Levensbelangrijk

De Heidelbergse Catechismus (1563) zet in met de levensbelangrijke vraag: ‘Wat is uw enige troost, beide in leven en in sterven?’ ‘Dat ik met lichaam en ziel, beide in leven en sterven, niet van mij, maar van mijn trouwe Zaligmaker Jezus Christus het eigendom ben. Die met Zijn dierbaar bloed voor al mijn zonden volkomen betaald en mij uit alle geweld van de duivel verlost heeft.’ In je hoofd kun je het antwoord wellicht afmaken, omdat je het uit je hoofd leerde. Goede gewoonte trouwens. Doe het nog eens en mediteer erover. Dat doet bidden!

Verwachtingsvol

‘In de Heidelbergse catechismus is de leerling het kind van de christelijke gemeente. In de kerkorde van de Palts (1563) is de Heidelbergse Catechismus als leerboekje opgenomen tussen de liturgie van de heilige doop aan de kinderen van de gemeente en de liturgie voor de viering van het heilig avondmaal.’ (Dr. W. Verboom, 2013, Handboek Heidelbergse Catechismus, Kampen: Kok, Pag. 328). Het gedoopte kind leert dus als verbondskind de catechismus. De Heere geeft wat Hij vraagt. Dat schept verwachting.

Christus

Soms zijn woorden zo bekend, dat je nauwelijks meer hoort wat erin gezegd wordt. Dan kan het helpen om een uitleg te lezen die je op doet kijken. Verrast, omdat je voor het eerst of opnieuw doorziet wat je eerder leerde. Iemand die zo’n gave voor onderwijs had, was Hermann Friedrich Kohlbrugge (1803-1875). Hij was diep beïnvloedt door de geschriften van Maarten Luther (1483-1546). 

Kohlbrugge preekte een scherpe tegenstelling van wet en evangelie, terwijl hij als het gaat om de heiliging alles van Christus verwachtte. Hij zei in een preek over Romeinen 7: 14: ‘Houd daarom op met alle werken en uw pogingen uzelf te verbeteren! Als u Christus niet geheel hebt, dan zijn het allemaal werken van de wet.’ Niet eerst oplappen, maar naar het kruis!

Naast veel preken liet Kohlbrugge ook zijn uitleg van de catechismus na. Zowel een korte uitleg, als een volledige catechismusverklaring. Je kunt beide gratis downloaden via Theologienet.

Bloed

Het leven van genade gaat met strijd tegen de zonde samen. Wie Christus lief kreeg, ervaart dat de duivel steeds weer probeert je te verleiden. Kohlbrugge: ‘Want als men aan zonde en duivel de door Christus betaalde schuldbrief voorhoudt, zo moet de telkens weer levend geworden zonde in haar dood terugzinken, waarin zij door Christus bloed en Geest is geworpen. En de verzoeker vlucht van ons, als wij hem Christus bloed voor houden.’