Charles Haddon Spurgeon waarschuwt ervoor dat we een geestelijk bouwwerk op kunnen trekken, zonder fundament. ‘Deze wijze van bouwen zonder fundament heeft het voordeel, de beproeving te verschuiven, – ze stelt iemand in staat, het gebouw van zijn vroomheid zeer spoedig op te trekken. Hij maakt schitterende vorderingen.’

Weinig vragen

Volgens Spurgeon is er verschil tussen mensen die zichzelf eerlijk bevragen en anderen die aan vragen voorbijgaan. Zelfonderzoek is nodig, meent de prediker uit Londen. Hij legt uit: ‘Terwijl het beangste hart in de innerlijke delen naar waarheid zoekt, en vraagt om vernieuwd te worden door de genade, is zijn juichende vriend zo gelukkig als hij zijn kan in een vrede, die hij ineens, zonder te vragen of te onderzoeken, verkregen heeft. 

Hij, die zo snel opwast, vraagt nooit: ‘Heeft mijn godsdienst mijn gedrag veranderd? Heb ik met mijn geloof een nieuw hart gekregen? Woont Gods Geest in mij? Ben ik werkelijk wat ik belijd te zijn, of ben ik eigenlijk slechts een valse belijder?’ Nee, hij stelt alle onderzoek terzijde als een verzoeking van de duivel. Hij neemt alle goeds als zeker aan, en houdt alles voor goud, wat er blinkt. Zie hoe snel hij vooruit komt! De mist is dik, maar hij stoomt er doorheen, zonder zich te bekommeren om het gevaar. Hij heeft zich bij de gemeente aangesloten; hij is begonnen te arbeiden voor God; hij verheft zich op zijn eigen gaven; hij zinspeelt op zijn volmaaktheid. Maar is dit kaartenhuis veilig? Zal het in orde bevonden worden bij de laatste grote keuring? Zal het staan blijven als er een storm mocht komen? De schoorsteen is hoog opgebouwd, maar is, hij veilig? Zie, daar wringt de schoen. Dit is de vraag, die een einde maakt aan al dat roemen in zichzelf om ons heen. Het is beter, voor Gods Woord te beven dan zich vermelde aanmatigingen te veroorloven. Het is beter, vol vreze te zijn, opdat wij niet ten slotte worden uitgeworpen, dan ons voorhoofd te verharden met een ijdel zelfvertrouwen. Wanneer iemand op een verkeerde weg is, zal hij, hoe harder hij loopt, des te meer op een dwaalspoor geraken. Herinnert u de raad, om langzaam te haasten, en het oude spreekwoord, dat zegt: ‘Hoe meer haast hoe minder spoed.’ Als u snel bouwt zonder fundament, zijn uw tijd en uw arbeid verloren.

Eerlijk behandelen

Hoe gewoon, hoe verleidelijk is deze verzoeking! Want de eerstbegin­nende, de man, die pas opgewekt is om de Heere te zoeken, zal er zeer veel vinden, die hem in zijn vergissing sterken, als hij het fundament ver­waarloost. Lieve, goede Christelijke vrienden werken er dikwijls onbewust aan mee, om zoekende zielen te misleiden. ‘Ja’, zeggen zij, ‘u bent be­keerd en dat zou de bedoelde persoon zijn, als alles wat hij zei waar was. Maar hij heeft zo gesproken zonder overtuiging; het komt alleen van de lippen en niet uit het hart; en daarom is het verderfelijk hem aan te moedigen. Een vriendelijke verzekering van een Christelijke vriend kan een vals vertrouwen doen ontstaan, indien die verzekering op een dwaling berust. 

Tegenwoordig ontmoeten wij niet veel Christenen, die verkeerd handelen door te grote gestrengheid tegenover bekeerlingen; het schot raakt de andere schijf. Onze voorvaderen waren mogelijk te wantrouwend en te achterdochtig: maar thans zijn wij bijna allen in de tegenovergestelde dwaling vervallen: wij verlangen zozeer iedereen tot Christus te zien ge­bracht, dat onze wens ons kan verleiden tot het geloof, dat het werkelijk zo is. Wij bemoedigen en troosten zo gaarne hen, die de Heere zoeken, dat wij tot gewoonte aannemen om liefelijke dingen te voorspellen, en alles wat tot peillood en toetssteen kan strekken van de hand wijzen, uit vrees dat ook dit ontmoedigen zou. Wachten wij ons te roepen: ‘Vrede, vrede’, als er geen vrede is. Het zou treurig zijn huichelaars te maken, terwijl wij bekeerlingen zochten. 

Ik hoorde eens van iemand, die twaalf malen in de consistoriekamer was geweest, en, toen ze een andere keer werd uitgenodigd er heen te gaan, zei: ‘Ik weet werkelijk niet waarom ik gaan zou, want men heeft mij al twaalf maal gezegd dat ik verlost was, en ik ben in ’t minst niet beter dan voordat ik dit hoorde.’ Het ware beter, som­migen huilend dan verheugd naar huis te zenden. Menige wond heeft meer het lancet nodig dan de pleister. U kunt vertroost worden door welgemeende verzekeringen van liefderijke vrienden, en toch kan die troost geheel en al onwaar zijn. 

Ik waarschuw u daarom tegen alle vrede buiten die, welke voortkomt uit het opvolgen van Jezus’ geboden, of, met andere woorden, tegen alle vertrouwen buiten dat, hetwelk op Jezus alleen rust en vergezeld gaat van berouw, geloof en een leven in gehoorzaamheid aan uw Heere.’

Geworteld in Christus

Bij de conclusie van zijn preek, merkt Spurgeon op: ‘Ik wenste dat u bevestigd was, dat elk van u voor zichzelf groeide in Christus, en geworteld en gegrondvest was in de liefde en het geloof en in de genade. Als dan de zwaarste storm, die ooit een sterfelijk mens overviel, komen zal, zal van uw geloof gezegd worden: ‘Hij kon het niet bewegen.’ 

Citaat genomen uit een preek van Spurgeon over Lukas 6: 46-49