Het kruis leek een nederlaag, maar vormde een overwinning. Dr. J.H. Bavinck gebruikt het voorbeeld van een schaakspel om helder te maken dat wat wij zien, niet altijd is wat het lijkt. De Heere regeert. 

Schaakspel

Er zijn omstandigheden waarin we de leiding van de Heere niet zien of begrijpen. De duisternis lijkt het te winnen van het Licht. Dr. J.H. Bavinck (1895-1964) zag een schaakspel voor zich en realiseerde zich dat daar een les in ligt voor ons, op dit punt. 

‘Ieder die een schaakspel gespeeld heeft tegen iemand, die het spel veel beter machtig was dan hijzelf, kent wel de eigenaardige ervaring dat men zich voelt als een gebondene. Elke zet, die je doet, past in het plan van je tegenpartij. Je zet een pion vooruit, je neemt zijn raadsheer, je droomt een ogenblik van overwinning. Later merk je dat je tegenpartij dat juist zo gewild heeft, elke zet van jou past in zijn plan. Hij heeft al vijf, zes zetten vooruit gedacht, hij heeft reeds elke mogelijkheid overwogen, hij heeft je hele spel in handen. Na verloop van tijd, als het spel volop in gang is, wordt het je duidelijk, dat je niet anders kunt doen, dan wat hij wil dat je doet. Je spel is van tevoren door hem gedacht en je kunt alleen zijn wil volbrengen. Elke zet van jou, zal straks meewerken, om zijn overwinning nog groter te maken. 

Wereldgebeuren

Zo is als het ware heel het grote wereldgebeuren één machtig schaakspel van zwart tegen wit. Wij mensen zijn pionnen, levende pionnen, sommige van ons zijn raadsheren of kastelen. We staan allen in dienst van een macht die groter is dan wijzelf. We kunnen staan aan de zijde van Wit, aan de zijde van het Licht. We kunnen ook onze krachten stellen in dienst van zwart, in de macht van de boze. Het spel duurt al vele eeuwen. Wit plaatst zijn stukken vooruit, zwart valt er op aan. Soms slaat zwart een belangrijk stuk in de verdedigingslinie van Wit, en droomt hij van de overwinning. Maar al die zetten van zwart, hoe geniaal ook, hoe schijnbaar vernietigend ook, ze passen alle in het wijze, grote plan van Wit. Die ene Schaakspeler heeft het spel in handen, zelfs elke zet van de tegenpartij wordt door Hem geregeerd. Ten slotte zal blijken, dat alles wat een overwinning van zwart leek, niet anders is dan één machtige triomf van Hem. 

En nu ik deze dingen schrijf, rijst voor mijn ogen een van de meest hachelijke momenten van de wereldgeschiedenis, het moment waarin alle problemen van het wereldgebeuren zich als in een brandpunt samentrekken. Dat was het moment toen Jezus Christus in de wereld was en werkte. Ik zie het voor me, hoe de machten van zwart, de machten van de boze op Hem aanvielen, Hem van alle zijden aangrepen, en tenslotte Hem kruisigden. Als er ooit een moment was, dat Wit zwakker leek dan zwart, dan was het toen. Dit was de grote nederlaag van God, God scheen kleiner en zwakker dan de macht van de boze. Het leek alsof de wereld ondersteboven gekeerd werd, alsof de Schepper overwonnen werd door Zijn schepsel, alsof de macht van de liefde, waarin het heelal geworteld is, de vlag moest strijken voor de haat. 

Maar zie, ook deze daad van zwart, deze schijnbare overwinning van de boze, bleek in de loop van de eeuwen een machtige overwinning van God. Dat kruis, waaraan de Koning van het Licht gedood werd, het was van het begin aan opgenomen in het alles-omvattende plan van de Heer’ van de wereld. Door dat kruis, is de macht van de zonde gebroken, is het Koninkrijk van God met kracht gekomen. Schijnbaar is het kruis de nederlaag van God, maar van hoger plan bezien is het het punt waar zich het hart van God het allerdiepste voor ons mensen geopend heeft en Zijn liefde aan ons verschenen is.’ 

Nevels

Bavinck is er diep van overtuigd dat we eens begrijpen, wat we nu niet kunnen doorzien. ‘Indien we staan in het geloof, dat een goddelijk plan zich in al het wereldgebeuren openbaart, dan staat alleen dit ene voor ons vast, dat als eenmaal de nevels zullen optrekken, en we duidelijk zullen zien, wat er eigenlijk gebeurd is, we ook zullen gewaar worden, dat elk ander rijk verbrokkeld en verduisterd wordt, maar dat het enige rijk dat komt, is het Koninkrijk van Gods liefde, dat in het kruis van Christus aan ons verschenen is.’ 

Verder lezen? Zie ‘Het raadsel van ons leven’, dr. J.H. Bavinck.