Iedereen ziet je als een christen, maar in werkelijkheid leef je als een atheïst. Volgens B.B. Warfield bestaat er ‘formeel atheïsme’ en ‘praktisch atheïsme’. Wat bedoelt hij?
Waterscheiding
In de praktijk kom ik ze geregeld tegen. Mensen die allerlei christelijke waarheden hartelijk onderschrijven. Op een bewuste manier in het leven staan. Ieder zijn deel geven. Trouw kerkelijk meeleven. Ze staan meestal niet benauwd in het leven. Leggen zowel theologisch als praktisch niet op elke slak zout. Prettige mensen om mee op te trekken of om zaken mee te doen. Als het echter gaat over zaken dan gaat het over zaken, maar als het over God gaat dan gaat het over God. Alsof daar een waterscheiding tussendoor loopt.
Bergrede
Jezus zei in de Bergrede: ‘Maar zoekt eerst het Koninkrijk Gods en Zijn gerechtigheid, en al deze dingen zullen u toegeworpen worden.’ Het eerste gaat voorop en is allesbepalend. Dat maakt niet wereldvreemd, maar wel Godgericht.
Theoloog B.B. Warfield (1851-1921), die meer dan 30 jaar lesgaf aan Princeton Seminary, brengt mediterend over Matt. 6: 33 onderscheid aan tussen ‘formeel’ en ‘praktisch’ atheïsme. Het formele atheïsme wil door meningsvorming en redeneren doen geloven dat er geen God is. De Bijbel zegt over hen: ‘De dwaas zegt in zijn hart “er is geen God.”’ Praktisch atheïsme is volgens hem anders van aard.
Wisselend afhankelijk
Warfield onderkent dat er mensen zijn die met de lippen en het verstand trouw zijn aan de belijdenis ‘dat God er is’. Zij erkennen Zijn zorg over de wereld. Weten zich voor Hem verantwoordelijk ten aanzien van hun gedachten, woorden en daden. Warfield: ‘Formeel atheïsme negeert God. Praktisch atheïsme staat schuldig aan de mogelijk nog meer verbazingwekkende zonde, om de God te vergeten die men belijdt.’
Waaruit blijkt dit praktische atheïsme volgens Warfield? Men grenst de ruimte af waarin men rekening houdt met God. Warfield: ‘We ervaren Zijn aanwezigheid en werkzaamheid in sommige zaken, maar in andere niet. We zoeken Zijn leiding in sommige zaken. We vertrouwen op Hem in sommige crisis en met een deel van onze hoop, maar in andere niet.’
Zorg
God is Koning over heel de wereld en heel ons leven. Er is geen waterscheiding te maken tussen delen waarin Hij wel of geen heerschappij heeft. Dat maakt ons in alles afhankelijk van Hem, zeker wanneer we beseffen dat er ook een tegenstander actief is. De duivel.
De Heere zorgt voor de lelies op het veld en de musjes in de lucht. Hij voorziet in alle omstandigheden. Hij weet als geen ander wat nodig is. Wie op Hem vertrouwt, komt niet beschaamd uit. Zelfs niet als op dit moment grote verliezen ons deel zijn.
Begrafenis
Ik herinner me dat één van mijn catechisanten werd uitgedragen uit de kerk, bij zijn begrafenis. Een aangrijpend moment. Het orgel speelde de melodie van dit lied: ‘Zoekt eerst het Koninkrijk van God.’ Op zo’n moment besef je heel diep dat wat hier veelal onze aandacht opeist voorbijgaat. En wat ertoe doet.
Dat leert buigen voor de Koning: ‘Wees mij zondaar genadig, om Christus’ wil’. Hij geeft door genade een vernieuwd zicht op de werkelijkheid. Alles wordt genade en in alles blijkt Zijn trouw. De toekomst en het heden raken op elkaar betrokken.
Leestip: Faith & Life, B.B. Warfield (Banner of Truth Trust, 1990)
