‘Toen één stierf voor allen, offerde Hij zichzelf voor zondaars door de doodstraf in hun plaats te ondergaan. Dat is plaatsvervanging.’ James Innell Packer (1926-2020) toont hoe Christus’ offer voldoet. 

Packer

Als je een eigentijdse schrijver zoekt, die geworteld is in de traditie van de puriteinen, lees dan iets van Packer. Volgens zijn biograaf McGrath zou je hem de laatste van de puriteinen kunnen noemen. Hij wist oude bronnen te ontsluiten voor christenen vandaag. In zijn boek ‘God leren kennen’ werkt hij kernachtig uit Wie en hoe God is, zoals de Heere Zich aan ons kenbaar maakt in de Bijbel. 

Verzoening

In het heidendom verzoenen mensen hun goden, stelt Packer. Bij het christelijk geloof is het andersom. Daar neemt God het initiatief. Deze verzoening wordt mogelijk gemaakt door de dood van Christus. 

Het bloed van de offers in het Oude Testament wees vooruit naar de bloedstorting van Christus. Volgens Leviticus 17: 11 bewerkt het bloed de verzoening. Er moest bloed gestort worden. Packer: ‘Als Paulus ons zegt, dat God ons Jezus heeft voorgesteld als zoenmiddel “door Zijn bloed”, dan blijkt daaruit, dat Gods toorn niet werd gestild door Jezus’ leer of leven, Zijn morele volmaaktheid of Zijn trouw aan de Vader, maar door het uitstorten van Zijn bloed in de dood. Net als de andere Nieuw-testamentische schijvers wijst Paulus altijd naar de dood van Jezus als het moment van de verzoening. Hij legt ons de verzoening uit als een gemachtigde plaatsvervanging – de onschuldige neemt de plaats in van de schuldige en plaatst zich onder Gods rechterlijk oordeel in naam en ten bate van de schuldige.’ 

Bijbel

Packer verduidelijkt dit met behulp van twee Bijbelgedeelten: ‘”Christus heeft ons vrijgekocht van de wet” Hoe? “Door voor ons een vloek te worden.” (Gal. 3: 13) Christus droeg de vloek van de wet die tegen ons gekeerd was, zodat wij die vloek niet langer hoefden te dragen. Dat is gemachtigde-plaatsvervanging.

“Een is gestorven voor allen” en door de dood van Jezus “verzoende God de wereld met Zichzelf.” Wat houdt die verzoening precies in? “Door hun overtredingen niet toe te rekenen…”, maar hen, in Christus, te maken tot “gerechtigheid Gods”, dat wil zeggen: als rechtvaardigen aanvaardt door God. Hoe is het mogelijk dat God deze overtredingen niet toerekent? Door de overtredingen aan een ander toe te rekenen, die de gevolgen daarvan droeg. “Hem die geen zonde gekend heeft, heeft Hij voor ons tot zonde gemaakt.” Toen één stierf voor allen, offerde Hij zichzelf voor zondaars door de doodstraf in hun plaats te ondergaan (2 Kor. 5: 15, 19-21). Dat is plaatsvervanging.’ 

Offer

In de offerdienst van het Oude Testament werd een dier geofferd. Dit dier nam symbolisch, als het ware, de plaats van de zondaar in. Vandaar dat de persoon die offerde zijn handen op de kop van het dier legde (Lev. 4: 4, 24, 29, 33). Packer: ‘Als het dier vervolgens gedood werd in plaats van de zondaar en het bloed van het dier gesprenkeld op één of beide altaren in het heiligdom, was dit het teken dat de ontzondiging had plaatsgevonden, de toorn was afgewend en de gemeenschap hersteld. 

Op de jaarlijkse Grote Verzoendag werden twee geiten gebruikt. Het ene werd op de gewone manier gedood als zondoffer, het andere werd de woestijn ingestuurd, nadat de priester symbolisch de zonden van het volk op de geitenbok had gelegd door handoplegging en belijdenis van zonden: “Zo zal de bok al hun ongerechtigheden op zich dragen naar een onvruchtbaar land.” (Lev. 16: 21) Deze dubbele rituele handeling leert ons één enkele les: Gods toorn wordt afgekeerd en de zonde wordt weggedragen door het brengen van het offer van gemachtigd-plaatsvervanging. Nooit meer kunnen die zonden de relatie met God verstoren. De tweede bok (de zondebok) laat in feite zien, wat er bereikt werd door de dood van de eerste bok. Deze rituele handelingen vormen de directe achtergrond van het onderwijs van Paulus over de verzoening. Hij verkondigt de vervulling van de Oud-testamentische offerdienst.’ 

Leestip: God leren kennen, J.I. Packer, Novapress (1992).