Op pinksterzondag 1 juni 1544 preekte Maarten Luther over de uitstorting van de Heilige Geest. De discipelen verwachtten volgens Luther eensgezind de vervulling van de belofte. Hij kwam. Luther: ‘Zo is Hij de apostelen verschenen in geruis en in tongen. Zo heeft Hij Zich afgeschilderd, wat Hij en wat Zijn werk is. Hij is een sterke wind en een vurige tong. Hij leert met vurige tongen spreken. Daar is geen buks of zwaard, maar zij worden vervuld met de Heilige Geest.’ 

Vreugde

Luthers’ taalgebruik bij het verwoorden van Bijbelse gebeurtenissen is opvallend te noemen. Hij had een sterk voorstellingsvermogen en dacht in beelden. Zo stelt hij zich ook concreet voor wat de reactie was van de discipelen op de uitstorting van de Heilige Geest. Volgens hem moet het voor de discipelen een ervaring zijn geweest waarbij het in de beleving even hemel op aarde werd. ‘Welk een vreugde is daar toen in dat uur ontstaan, omdat de Heilige Geest hen had aangeblazen en aangevuurd, zodat zij met de Geest vervuld werden. Dat was eerst in waarheid hemelrijk en paradijs. Schrik en vrees was er niet meer, maar slechts vreugde en hoge moed. Zij weten niet anders als dat zij in de hemel waren. Gelijk het dan ook was.’ 

Kruis

Te midden van mensen uit allerlei streken rondom Israël verkondigt Petrus de gekruisigde Christus. Hij laat zich nu geen schrik aanjagen door de Joden. Luther beschrijft de confrontatie die hier plaatsvond tussen het Joodse denken en de boodschap van het evangelie. De leidslieden konden niets met hun boodschap. Het volk wel. 

Luther: ‘Waar zijn nu degenen die zeven weken lang gejuicht hebben, dat het met de gehele Christus uit was? Hoewel de apostelen spoedig, reeds na drie dagen, vertroost werden, treden zij echter eerst hier tevoorschijn. De Heilige Geest maakt hen zo verheugd, dat zij, springende van vreugde, door de straten van Jeruzalem wandelen (en preken). Bekeert u, neemt Christus aan. Die u gekruisigd hebt, Die heeft God opgewekt!’

Geloof

De offers in Jeruzalem gingen door. De offerdienst mag echter ophouden. Het grote Offer waar al deze kleine offers heen wezen is gebracht. De Messias is gekomen. Luther geeft aan wat Petrus bedoelde met zijn prediking op Pinkstermorgen: ‘Christus is gekomen, heeft de wet van Mozes vervuld, heeft bevolen te prediken vergeving van zonden.’ Daarmee is er niet alleen vergeving voor hen die nu leven, maar ook zij die in het verleden de toevlucht tot de Heere namen blijken behouden te zijn door dit offer. ‘Al wat vóór de toekomst van Christus is zalig geworden, is door Zijn Naam zalig geworden. Daar is geen andere Naam (Hand. 4: 12). Zo betuigt dus de Heilige Geest, dat alle profeten en alle heilige vaderen niet zijn zalig geworden door hun offers en hun heiligheid (nee, want zij konden die last niet dragen), maar even als wij; want zij hebben allen gehoopt op en geloofd in de toekomstige Messias. Het geloof heeft hen zalig gemaakt. Dat geloof hebben wij ook, alleen met dit onderscheid, dat wij geloven in Hem die nu gekomen is.’ 

De offers mogen beëindigd worden. Het is volbracht. Luther: ‘Wij, christenen, geloven echter in de vergeving van de zonden door Hem, Die geboren, gekruisigd en opgestaan is. Wij geloven ook in de verrijzenis van het vlees. Dat is, dat ook de dood zal ophouden en er een eeuwig leven volgen zal.’ 

Niet onze werken, maar alleen Christus’ genade voldoet. Luther richt alle aandacht op het volbrachte werk door de Zoon. Op Hem dient het geloof zich te richten, door Hem worden zondaren met God verzoend. Luther: ‘God heeft Zijn Zoon opgewekt en de Heilige Geest gegeven. Dat is iets wat u niet doet, maar in dàt werk moet u geloven, in dàt doen u verdiepen, daarop uw zaligheid stellen en in Christus geloven. U niet kunt zijn wat christus is, ook niet ten hemel varen, maar als u Christus hebt en in Hem gelooft, dan hebt u vergeving.’

Leestip: Stemmen uit Wittenberg, Gereformeerde bibliotheek te Goudriaan.