Beluister de podcast op   Logo Spotify podcast   Logo Itunes podcast

Beluister de podcast op   Logo Spotify podcast   Logo Itunes podcast

Beluister de podcast op   Logo Spotify podcast   Logo Itunes podcast

woensdag 2 december

Onderschat de zonde niet

Met discipline krijgen we de zonden niet onder de knie. Philip Melanchton (1497-1560) zag dat de wijsgeren van zijn tijd het daarvan verwachtten. Hij wijst op de gerechtigheid van Christus’ die alleen voldoet.  

Eigen prestaties

Jezus zei dat de Heilige Geest de wereld zou overtuigen van zonde, gerechtigheid en oordeel (Joh. 16: 8). Melanchton wees zijn tijdgenoten op het feit dat hun eigen inspanningen de schuld niet wegnemen. Geen gerechtigheid uit eigen prestaties, maar alleen de gerechtigheid van Christus voldoet. 

Zonde

Volgens Philip Melanchton was het van belang dat de ernst van de zonde wordt ingezien, wil men het offer van Christus op de juiste waarde kunnen schatten. Door de bediening van het Evangelie wordt de wereld daarvan overtuigd. ‘Ja, het is juist om deze reden dat God zowel door de stem van de bediening als door de grote rampen de kerk toespreekt, opdat wij de toorn leren kennen tegen de zonde, en vluchten tot de Zoon die de Bemiddelaar is. En Christus vat de hoofdzaak van het onderwijs in de kerk zo samen (Luk. 24): Ga heen en predikt boetedoening (poenitentia) tot vergeving der zonden in Mijn Naam.’

Onderwijs 

De kerkhervormer wees vervolgens op de brief aan de Romeinen, waarin het volgens hem over drie hoofdonderwerpen gaat: wat de zonde is, wat de wet uitwerkt; en wat de genade van Christus is en uitwerkt. ‘Laten wij dus weten dat het onderwijs van deze stukken duidelijk, oprecht en uitvoerig in de kerk behoort plaats te vinden.’ 

Definitie van zonde

Wat is zonde eigenlijk? Dit vroeg Philip Melanchton zich af, omdat hij om zich heen allerlei aanduidingen hoorde. Hij vond het daarom belangrijk om te omschrijven waar we aan moeten denken bij het begrip ‘zonde’. Voor je het weet is het immers een begrip dat je gebruikt, zonder dat je beseft wat ermee wordt bedoeld. Hij schrijft: ‘Zonde is een gebrek of neiging of handeling, strijdig met de wet van God; die God beledigt, door Hem veroordeeld is, en schuldig stelt aan de eeuwige toorn en de eeuwige straffen, als er geen kwijtschelding gedaan wordt.’

De wet van God veroordeelt volgens Melanchton niet alleen dat wat we doen, maar ook de verkeerde neigingen in onze natuur. De kerkhervormer stelt dat wij me ons verstand nog wel begrijpen dat we zondigen, maar dat we de toorn van God ‘verwaarlozen’, onderschatten. 

Verwijzingen

Met tal van verwijzingen naar de Bijbel onderbouwde Melanchton zijn opvattingen over de zonde. Denk aan Romeinen 9, het bedenken van het vlees is vijandschap tegen God. Efeze 2, wij waren van nature kinderen des toorns, gelijk ook de anderen. Johannes 3, tenzij iemand herboren zal zijn uit water en Geest, hij kan het koninkrijk Gods niet binnengaan. Ook het Oude Testament geeft daar onderwijs over: Psalm 51, zie ik ben in ongerechtigheid geboren. Genesis 8, het bedenken van de mens is boos, van de jeugd af aan. 

De verdere verwijzingen en onderscheidingen van Melanchton laat ik achterwege. Als er iets is wat de kerkhervormer helder maakt, dan wel dat een vervaagd zondebesef de rijkdom van de genade afzwakt. Al snel vervallen we dan in een godsdienst waarbij ik een deel doe en Christus de rest. Christus gerechtigheid is echter het enige dat voldoet. 

Leestip: Stemmen uit Wittenberg, Philip Melanchton (1970).

Lees verder over dit onderwerp

De Zoon van God in het donker (1)

Ds. W.L. Tukker schreef in 1963 in het Gereformeerd Weekblad over het kruiswoord dat Jezus uitriep tijdens de drie...