De Middelburgse predikant Bernardus Smytegelt (1665-1739) had speciaal oog voor zoekende zielen. Mensen die uitzien naar genade, maar geen zekerheid kennen. Ook wist hij uit eigen ervaring van worstelingen, als ervaren kind van God. Niet elke dag schijnt de zon even helder. Smytegelt neemt zoekers en ervaren christenen bij de hand.
Gods mogelijkheden
In de meest donkere omstandigheden zegt de christen, volgens Smytegelt. Hij laat zien dat menselijke mogelijkheden en verwachting eindig blijkt, maar dat de mogelijkheden van de Heere oneindig zijn. Daarom is er nooit een reden voor wanhoop: ‘Tot Wie zouden wij heen gaan? U alleen hebt de woorden van het eeuwige leven”. “Als de menselijke redenen ontbreken om te hopen, dan ontbreken de Goddelijke noch de Schriftuurlijke nog niet. ’t Is een wonderlijk stuk, dat u leest van Christus’ discipelen (Mattheüs 8: 23-26): zij waren met Hem in ’t schip; de winden verhieven zich; de wateren kwamen zo hoog, dat ze dachten te vergaan. Maar de Heere, wetende, dat de Schriftuurlijke nog niet ontbraken, die zei: hoe stelt u zich zo aan? Ontbreken de menselijke, wel de Goddelijke redenen ontbreken nog niet. En Hij gebood de wateren, dat ze stil zouden wezen. Petrus op het water, zei wel: Heere, ik zinke! Wel, zei de Heere, zijn er geen menselijke redenen om te hopen, daar zijn Goddelijke. Ik gebied het u. Komt tot Mij” (Mattheüs 14: 28-31).
Middelen gebruiken
Smytegelt raadt voortdurend aan om de van God gegeven genademiddelen niet te verwaarlozen. Hij doet dit in overeenstemming met de Dordtse Belijdenis: “Die het levend geloof in Christus of het zeker vertrouwen van het hart, de vrede van het geweten, de betrachting van de kinderlijke gehoorzaamheid, de roem in God door Christus, in zich nog niet krachtig gevoelen en nochtans de middelen gebruiken, door welke God beloofd heeft deze dingen in ons te werken, die moeten niet mismoedig worden wanneer zij van de verwerping horen spreken; noch zichzelf onder de verworpenen rekenen, maar in het waarnemen van de middelen vlijtig voortgaan, naar de tijd van overvloediger genade vurig verlangen, en die met eerbiedigheid en ootmoedigheid verwachten”
Smytegelt zegt: “Als God zegt: Ik zal u geven, dan sluit dit niet uit het horen of lezen van Gods Woord. Want er zijn mensen, die zeggen: het kerkgaan helpt niet; het moet van Boven komen. – Het kerkgaan helpt wèl, want God heeft de bediening van Zijn Woord als een middel verordend om aan een doden zondaar het water van het leven te geven.”
Leestip: Prof. dr. M.J.A. de Vrijer, Smytegelt en het gekrookte riet.
