‘We genieten ons te pletter, maar niemand is tevreden’, meende de Belgische hoogleraar Paul Verhaeghe enkele jaren geleden. De afgelopen periode kenden we geweldige voorspoed. Nu velen momenteel inleveren, valt dat niet mee. Soms raakt dat alles. Je voelt langzamerhand je levensbootje overdwars gaan. Het begint als een zeilboot met ingenomen zeilen te rollen op de golven in de storm. Grotendeels onbestuurbaar, overgegeven aan de krachten. Zo lijkt het. 

Beschamend

Dirk de Wachter legde enkele jaren geleden de vinger bij een zere plek: ‘De homo consumens houdt zich staande zolang hij zich de dure prikkels kan veroorloven die hem de illusie schenken dat daarmee zijn gevoel van leegte wordt gemaskeerd. Terwijl zijn identiteit wordt uitgehold, zijn neurologisch systeem aan het eind zit van zijn krachten, ondanks zoveel rijkdom, een hoge levensverwachting, een goede geografische plek (waar geen oorlog wordt gevoerd), is hij verbitterd en ontevreden.’ (Borderline times, 2011) Als dat een zelfportret is van veel westerlingen, dan raakt dit ook christenen. Naar verhouding ten opzichte van de rest van de wereldbevolking schatrijk, maar ontevreden.

De puritein Thomas Brooks (1608-1680) zag het scherper: ‘Voorspoed is een struikelblok geweest, waarover miljoenen zijn gestruikeld en gevallen; zij braken de nek van hun ziel voor eeuwig.’ Het richtpunt bepaalt alles: ‘Het is niet wat mensen genieten, maar het principe waar het uit voortkomt, dat maakt mensen gelukkig.’ Zijn gebed was: ‘Heere, maak mij liever genadig dan belangrijk.’ 

Time of testing

Tegenspoed dwingt je op de knieën. Hoop ik. In het besef dat je niet zelf regie voert over de werkelijkheid. De drang om dat wat ons ontglipt in de hand te houden, doet vechten in eerste instantie aantrekkelijker lijken dan bidden. Het één sluit het ander trouwens niet uit. Je mag met een uiterste krachtinspanning dat wat je als verantwoordelijkheid op de schouders is gelegd door de storm heen torsen. Maar wie dit op eigen kracht doet, gaat erin en eraan ten onder. Zelfs al zou het vermogen grotendeels gespaard blijven. Het diepe besef dat de Heere regeert, dient wakker te worden. Ben je er blind voor? Bid het dan: ‘Opent U mijn ogen, dat ik het zie.’

Beproeving hoort erbij

Als mensen door Gods genade overweldigd worden, heeft dit gevolgen voor het hele bestaan. Niet alleen het eigen hart, maar de hele werkelijkheid krijgt een ander richtpunt. Het doet zonden belijden en zich op Christus werpen. Opgetrokken door koorden van Gods genade, de aantrekkingskracht van de Heilige Geest. Een vijandelijke houding verandert in een gebedshouding. De Heere vernieuwt het denken en richt op Hem. Hij Die ons leven is.

Toch kan juist dan de tegenwind opsteken. Waarom? Maarten Luther (1483-1546) kon bepaalde Schriftgedeelten pas begrijpen toen hij door een periode van beproeving ging. Het diepe besef in Gods hand te zijn, beveiligt voor wanhoop. De Heere regeert. In voor- en tegenspoed. Thomas Brooks drukt zich ferm uit: ‘Beproevingen kunnen ons doen sterven, maar zij kunnen ons niet beschadigen. Zij kunnen mij mijn leven kosten, maar zij kunnen niet mijn God, mijn Christus, mijn kroon wegnemen.’ Door stormachtige omstandigheden heen, straalt de lichtglans van Gods trouw.