In een oude kerk kun je stilstaan en je verwonderen. Wat een prachtig monument. Hoe langer je kijkt, hoe meer je ervan weet, des te mooier het voor je wordt. Zo is het ook met de Westminster Confessie, die de zekerheid van genade en zaligheid in vier onderdelen behandelt.

Westminster

In een grote kerkvergadering kwamen in de zeventiende eeuw theologen uit heel Engeland en Schotland bijeen in Westminster, om samen een belijdenis vast te stellen. Met 120 predikanten en 30 andere betrokkenen sprak men zich uit over de kern van het Bijbels belijden. Honderden keren kwam men samen, maar uiteindelijk lag er een breed gedragen tekst. In artikel 18 gaat het daarbij over de zekerheid van genade en zaligheid, in vier onderdelen. Met name het vierde onderdeel geeft een aantal pastorale handreikingen.

Eén

Schijnheiligen en andere onbekeerde mensen kunnen zichzelf tevergeefs bedriegen met een valse hoop en vleselijke inbeelding dat God hen gunstig gezind is en dat ze behouden zijn, maar hun hoop zal vergaan. Degenen echter die werkelijk in de Heere Jezus Christus geloven en Hem oprecht liefhebben, die zich inspannen om met een goed geweten voor Zijn aangezicht te wandelen, kunnen in dit leven de verzekering ontvangen dat ze behouden zijn. Ze mogen zich verheugen in de hoop op de heerlijkheid van God, een hoop die hen niet beschaamd zal maken. 

Twee

Deze zekerheid is niet slechts een veronderstelling en een waarschijnlijke overtuiging, die gegrond is op een feilbare hoop. Maar het is een onfeilbare zekerheid van het geloof, die gebaseerd is op de goddelijke waarheid van de beloften van zaligheid. Zij is bovendien gegrond op het innerlijk bewijs van die genadegaven, met het oog waarop de beloften zijn gegeven en op het getuigenis van de Geest van de aanneming tot kinderen, Die met onze geest getuigt dat we kinderen van God zijn. Deze Geest is het onderpand van onze erfenis, waardoor wij verzegeld zijn tot de dag van de verlossing. 

Drie

Deze onfeilbare zekerheid is niet op die manier eigen aan het wezen van het geloof, dat een ware gelovige niet soms lang moet wachten of met vele moeilijkheden te kampen kan krijgen voordat hij aan die verzekering deel krijgt. Toch kan hij die zekerheid verkrijgen, daartoe in staat gesteld door de Heilige Geest, Die de dingen die hem door God uit genade gegeven worden, leert verstaan. Dit gebeurt zonder buitengewone openbaring, door op de juiste manier gebruik te maken van de gewone middelen. Daarom is het ieders plicht om zich er helemaal aan te wijden zijn roeping en verkiezing vast te maken, opdat zijn hart daardoor meer en meer vervuld zal worden met vrede en vreugde in de Heilige Geest en met liefde tot en dankbaarheid aan God. Hierbij behoort een toename in kracht en het blijmoedig vervullen van de plichten van gehoorzaamheid, die de goede vrucht is van de zekerheid. Deze zekerheid is er van verwijderd om mensen aanleiding te geven te verslappen. 

Vier

Het kan zijn dat de zekerheid van onze verlossing bij de ware gelovigen op verschillende manieren wankelt, vermindert of onderbroken wordt. Dit gebeurt bijvoorbeeld door nalatigheid in het onderhouden van de zekerheid, het vallen in een bijzondere zonde, die het geweten kwetst en de Geest bedroeft. Het kan ook het gevolg zijn van een plotselinge hevige verzoeking, of van het feit dat God het licht van Zijn aangezicht verbergt, waardoor zelfs degenen die hem vrezen in het donker wandelen en geen licht hebben. Toch zijn ze nooit helemaal zonder het zaad van God, het leven van het geloof en de liefde van Christus en van de broeders. Ze zijn ook niet verstoken van een oprecht hart en besef van hun plicht, waaruit, door de werking van de Geest, deze zekerheid te Zijner tijd weer vernieuwd kan worden. Hierdoor worden ze in de tussentijd voor volstrekte wanhoop bewaard.

Zie voor de grote en kleine Westminster Catechismus de uitgave van uitgeverij De Banier, 2014.