‘Er is in het geloof een zekerheid in de zin van toe-eigening; deze wordt in de Schrift vaak uitgedrukt door begrippen als rusten, betrouwen en vertrouwen op de Heere en op de waarachtigheid van Zijn genade en belofte.’ Volgens Ebenezer Erskine (1680-1754) ontvangt en omhelst men de belofte tot behoud.
Bekend
De puriteinen Ralph en Ebenezer Erskine zijn bekende figuren onder reformatorische christenen in Nederland. Sinds de helft van de achttiende eeuw kwamen er vertalingen van hun preken uit in het Nederlands. Th. van de Groe (18de eeuw), H.P Scholte (19de eeuw) en H. Bavinck (20ste eeuw) schreven lovende woorden over hun werk. De gereformeerde voorman Bavinck schreef in een voorwoord op de werken van de Erskines: ‘Het is alsof wij niet meer weten, wat zonde en genade, wat schuld en vergeving, wat wedergeboorte en bekering is. In theorie kennen wij ze wel, maar wij kennen ze niet meer in de ontzaglijke realiteit van het leven.’ Hij meent dat christenen een tijd bij de Erskines ‘naar school’ moeten gaan. Met andere woorden; lees hun preken met het oog op persoonlijke verdieping.
Zien
Prof. Dr. C. Graafland stelde dat de belofteprediking kenmerkend is voor Ralph en Ebenezer Erskine. Door Christus komt het genadeverbond in werking. Graafland: ‘Hij is de Middelaar en tegelijk het hoofd van het genadeverbond. Zo wordt Hij aan Zijn volk beloofd en geschonken. Zo wordt Hij ook in het geloof ontvangen en gekend. Zo moet Hij dus ook worden gepredikt. Daarom is deze Christusprediking tegelijk belofteprediking.’
De prediking van de Erskines staat volgens Graafland in het teken van het naderende oordeel. Men dient de belofte te geloven tot behoud. Christus wordt ons deel als men de belofte van het evangelie gelooft. Graafland: ‘Belofte en Christus zijn nagenoeg aan elkaar gelijk.’ Ralph Erskine gebruikte een praktisch beeld om dat duidelijk te maken: ‘Het Evangelie is de grote buis, en alle beloften zijn al zoveel vertakkingen en kleine buizen, vol zijnde van het water van het leven, gevuld voor elke mond. (…) en wij komen heden, om dezelve te zetten aan uw monden.’
Concluderend zegt Graafland over hun preken dat zij spreken over ‘zwangere beloften’. Zwanger van wie? Van Christus. ‘Wie in de belofte gelooft, gelooft in Christus. Wie de belofte omhelst, omhelst Christus. Wie amen zegt op de belofte, eigen zicht Jezus toe als zijn eigen, persoonlijke Zaligmaker. Belofte en werkelijkheid zijn op het allernauwst in de prediking van de Erskines op elkaar betroken. De een is nooit zonder de ander.’
Geloof
In het boekje ‘De zekerheid van het geloof’ werkt Ebenezer Erskine ut wat geloof inhoudt en waar het zich op richt. Het geloof als een gave van God en het richt zich op Christus. ‘Wanneer wij Christus losmaken van het geloof, is het geloof een lege huls en stelt het niets voor. Niets kan het oog van het geloof verzadigen of de hand van het geloof vullen dan Christus alleen.’
Hij onderstreept het belang van geloof dat toe-eigent. Hij vergelijkt het met David die op de vlucht is voor Saul, waarbij hij uitroept in Psalm 60: 8: “God heeft gesproken in Zijn heiligdom, daarom zal ik van vreugde opspringen.” Erskine: ‘Op grond van de vrije en stellige belofte van God eigent het ware geloof zich op dezelfde manier de barmhartigheid van God in Christus persoonlijk toe.’ In het geloof ligt volgens Erskine zekerheid. ‘Het eigent zich de genade en de barmhartigheid van God persoonlijk toe.’
Leestips:
- De zekerheid van het geloof, Ebenezer Erskine (De Groot Goudriaan, 2006)
- Spiritualiteit, prof. Dr. W. van ’t Spijker, prof. dr. C. Graafland e.a. (De Groot Goudriaan, 1993)
