Luthers’ kruistheologie zet volgens Prof. dr. A. de Reuver een kruis door ons denken en werken. Het richt de ogen op Christus. Luther: ‘De doorstoken zijde van Christus is als een geopend venster waardoor u in het liefdevolle hart van uw Heiland kunt zien.’
Christus’ wonden
Het kruis van Christus vormt het hart van de prediking van Maarten Luther (1483-1546). In een preek over het Lichaam van Jezus (Joh. 19: 31-37) richt hij de blik op de Heiland. ‘Wilt u weten, o mens, of Jezus u lief heeft? Ga dan naar het kruis en zie op de doorstoken zijde; en u zult merken hoe Zijn hart klopt van vurige liefde tot u. U zult daar als met grote gouden letters geschreven zien het heerlijk krachtig woord dat uit Zijn mond uitging: “Bent u niet en dierbare zoon?”’
Net als Bernardus van Clairvaux (1091-1153) die hij in deze preek geregeld aanhaalt, ziet hij in de wonden van Christus de genade tot uiting komen: ‘De doorstoken zijde van Christus is de ware heilfontein waarin u van het hatelijk vuil van de zonde gewassen en gereinigd wordt. Hier is dat heerlijk versterkend water, dat u tot in het eeuwige leven verkwikken kan.’ Deze haast mystieke taal is kenmerkend voor de kruistheologie van Luther.
Doorstoken voor mij
Luther beveelt christenen aan om met Bernardus van Clairvaux de volgende verwachting te koesteren aan het einde van het leven:
Moet ik ’t aardse leven derven
O, mijn ziel, vlucht in de zij,
Die zich Jezus bij Zijn sterven,
Liet doorsteken ook voor mij;
Woon en ga daar uit en in;
Zeg: wijl ‘k door dit bloed verwin,
Zal ik zelfs geen satan vrezen,
Maar voor eeuwig veilig wezen.
Geen zelfverlossing
Tijdens de Haamstedeconferentie van 1990 hield ds. A. de Reuver een indrukwekkende lezing over de kruistheologie van Luther. In de afgelopen jaren luisterde ik deze lezing meerdere keren, waarbij de inhoud steeds weer indruk maakte. Volgens De Reuver is het bedekkende kruis van Christus in eerste instantie ontdekkend.
Ds. A. de Reuver: ‘Christus’ kruis betekent voor al het andere, Gods volstrekte kritiek op al onze wegen van zelfverlossing. Gods oordeel over alle vlees, van welke kwaliteit dan ook. Over Rome en Reformatie, over Humanisme en Dopers, over wijsheid en vroomheid, over de zestiende eeuw en de twintigste eeuw, over u en mij. Het is nu dit kritiekvolle kruis, dit crisiskarakter van het kruisevangelie, dat Luthers theologie en prediking beheerste.’
Luistertip:
Luister hier de lezing van dr. A. de Reuver over de kruistheologie van Luther.
Leestip:
Stemmen uit Wittenberg, Maarten Luther (Gereformeerde Bibliotheek te Goudriaan, 1976)
